Toolkit general comments

Op deze pagina vind je informatie over de zogeheten general comments (algemene commentaren) bij begrippen of artikelen uit het VN-verdrag Handicap. Je vindt links naar de officiële Engelse tekst en de onofficiële Nederlandse vertaling. Verder vind je verwijzingen naar video’s of artikelen die verder ingaan op het onderwerp van het specifieke general comment. De Nederlandse vertalingen zijn niet door ons opgesteld en kunnen mogelijk tekortkomingen bevatten.

De VN-Comités hebben general comments geschreven bij de diverse VN-verdragen, om te zorgen dat alle Staten die zich hebben verbonden aan een Verdrag, deze op dezelfde manier interpreteren en toepassen. Het Comité dat toezicht houdt op het VN-verdrag Handicap heeft sinds 2014 acht general comments uitgebracht.

De opbouw van een general comment is als volgt:

  • De inleiding, waarin de aanleiding voor het opstellen van het comment beschreven staat
  • Een algemene beschouwing op het onderwerp
  • Relatie tot andere mensenrechtenverdragen
  • Uitleg en interpretatie van het artikel of de relevante tekst van het verdrag
  • Opsomming van de verplichtingen van de Staten die zich verbonden hebben aan het verdrag 
  • Relatie tot andere artikelen uit het verdrag

Deze general comments helpen om het VN-verdrag goed te begrijpen en goed te gebruiken.

De officiële engelstalige tekst van alle 8 general comments is te vinden op de website van de OHCHR.

Wil je meer weten over de general comments bij het VN-verdrag Handicap, lees dan “Uitleg van het VN-verdrag Handicap Toepassing van de General Comments van het VN-Comité Handicap in Nederland”, door Dick Houtzager.

We werken deze pagina regelmatig bij. Mis je iets, mail dan naar: vnproject@iederin.nl 

Alle comments op een rij

Dit comment is een toelichting op artikel 12 van het VN-verdrag.

Het general comment maakt duidelijk dat de wil en wensen van de persoon met de beperking altijd moet worden gerespecteerd. Daarnaast benadrukt het het recht op ondersteuning bij het maken van keuzes: het recht op ‘supported decision making’, in plaats van ‘substitute decision making’.  

Lees de Engelse tekst van general comment 1
Lees de onofficiële vertaling van general comment 1 (doc) – Dennis R. Meijer

Videos: 

Deze (Nederlandstalige) video is bedoeld om jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking te ondersteunen bij het maken van keuzes wanneer ze achttien jaar worden. In deze video wordt uitgelegd wat ‘Supported Decision Making’ is en hoe dit kan bijdragen aan het maken van je eigen keuzes.

Video over ‘supported decision making’ in het Engels:

Dit comment is een toelichting op artikel 9 van het VN-verdrag.

Toegankelijkheid is voorwaarde om op gelijke voet te kunnen deelnemen aan het leven. Dit omvat zowel fysieke, als digitale toegankelijkheid. Het ontzeggen van toegang moet beschouwd worden als discriminatie. Het maakt dan niet uit of de overheid, of een particulier deze toegang weigert. Het belang van universeel ontwerp wordt benadrukt als noodzakelijke methode om de samenleving toegankelijk te maken voor alle mensen, niet alleen mensen met een beperking. De definitie van universeel ontwerp is vastgelegd in Artikel 2 van het Verdrag en luidt: “ontwerpen van producten, omgevingen, programma’s en diensten die door iedereen in de ruimst mogelijke zin gebruikt kunnen worden zonder dat aanpassing of een speciaal ontwerp nodig is. ‘Universeel ontwerp’ omvat tevens ondersteunende middelen voor specifieke groepen personen met een handicap, indien die nodig zijn.” 

Lees de Engelse tekst van general comment 2
Lees de onofficiële vertaling van general comment 2 (doc) – FOD Sociale Zekerheid en het Vlaams Agentschap Binnenlands Bestuur

Artikelen:

Dit comment is een toelichting op artikel 6 van het VN-verdrag.

Dit general comment legt de nadruk op de dubbele achterstelling van vrouwen en meisjes met een beperking en dat de Staten positieve maatregelen moeten nemen om meervoudige discriminatie van meisjes en vrouwen met een beperking te voorkomen. Het GC staat uitgebreid stil bij de diversiteit van vrouwen met een beperking, opdat niemand wordt uitgesloten.  

Lees de Engelse tekst van general comment 3
Lees de onofficiële vertaling van general comment 3 (doc) – Thijs Hardick

Artikelen:

Dit comment is een toelichting op artikel 24 van het VN-verdrag.

Artikel 24 benadrukt het recht op educatie, een belangrijk mensenrecht en kinderrecht. Voor kinderen met een beperking betekent dat het recht op toegankelijk (inclusief) onderwijs. In het general comment wordt verder ingegaan op dit recht en dat het door veel kinderen met een beperking nog niet verzilverd kan worden, omdat het onderwijs niet toegankelijk is voor hen. Speciaal onderwijs, zoals we dat kennen in Nederland, is segregatie en niet inclusief en daarom niet conform de normen van het VN-verdrag: alle kinderen moeten samen naar toegankelijk en inclusief onderwijs kunnen.

Lees de Engelse tekst van general comment 4
Lees de onofficiële vertaling van general comment 4 (doc) – FOD Sociale Zekerheid en het Vlaams Agentschap Binnenlands Bestuur

Artikelen:

Dit comment is een toelichting op artikel 19 van het VN-verdrag.

Principes van independent living (onafhankelijk leven), zijn ideeën die mensen met een beperking zelf ontwikkeld hebben. Zij willen controle uitoefenen op hun leven door ondersteuning zoals persoonlijke assistentie en het toepassen van universeel ontwerp in de leefomgeving. Staten moeten zorgen voor de ontmanteling van instellingen en ondersteuning, opdat iedereen onafhankelijk kan leven. Daarnaast moeten de Staten zorgen voor een toegankelijke leefomgeving, omdat toegankelijkheid voorwaarde is voor onafhankelijk leven. Artikel 19 moet worden beschouwd als een integraal onderdeel van de volledige implementatie van het verdrag.  

Lees de Engelse tekst van general comment 5
Lees de onofficiële vertaling van general comment 5 (doc) – FOD Sociale Zekerheid en het Vlaams Agentschap Binnenlands Bestuur

Artikelen:

Dit comment is een toelichting op artikel 5 van het VN-verdrag.

Het recht op gelijke behandeling en de verschillende vormen van discriminatie worden beschreven. De noodzaak tot een verschuiving van het medisch model van handicap naar het mensenrechtenmodel wordt uitgelegd, alsook het begrip inclusieve gelijkheid. Het weigeren van redelijke aanpassingen wordt gelabeld als discriminatie. 

Lees de Engelse tekst van general comment 6
Lees de onofficiële vertaling van general comment 6 (doc) – FOD Sociale Zekerheid en het Vlaams Agentschap Binnenlands Bestuur

Artikelen:

Dit comment is een toelichting op artikel 4.3 en 33.3 van het VN-verdrag.

General comment 7 benadrukt het belang van het betrekken van een diverse groep van mensen met een beperking bij de implementatie en monitoring van het verdrag. Daarbij moet worden zorggedragen dat er niet alleen individuele ervaringsdeskundigen worden betrokken, maar vooral representatieve organisaties. Deze organisaties moeten gerund worden door mensen met een beperking. Dit betrekken moet tijdig gebeuren en mensen met een beperking moeten goed worden gefaciliteerd door de Staat.

Lees de Engelse tekst van general comment 7
Lees de onofficiële vertaling van general comment 7 (pdf) – Dennis R. Meijer

Artikelen:

Toelichting op artikel 27 

Het recht op arbeid wordt beschreven als een fundamenteel recht, noodzakelijk voor het ervaren van menselijke waardigheid en essentieel voor het realiseren van andere mensenrechten. Opnieuw wordt het mensenrechtenmodel van handicap benoemd en uitgelegd (net als in general comment nr. 6). Het begrip validisme wordt geïntroduceerd (ableism). Dit is de discriminatie van mensen met een beperking. Mensen met een beperking bevinden zich vaker in een kwetsbare positie m.b.t. werk, bijvoorbeeld in zwart werk, deeltijdwerk of werk als zelfstandige. Vooral mensen met een beperking die een dubbele gemarginaliseerde identiteit hebben. (Vrouwen, mensen van kleur, etc.) Het GC geeft een lijst voorbeelden van redelijke aanpassingen om werk toegankelijk te maken.  

Lees de Engelse tekst van general comment 8
Lees de onofficiële vertaling van general comment 8 (doc) – FOD Sociale Zekerheid en het Vlaams Agentschap Binnenlands Bestuur